FDISK(8) Podręcznik progrmisty linuksowego FDISK(8)
NAZWA
fdisk - Obsługa tablicy partycji dla Linuksa
SKŁADNIA
fdisk [-u] [-b rozmiar_sektora] urządzenie
fdisk -l [-u] [-b rozmiar_sektora] [urządzenie ...]
fdisk -s partycja ...
fdisk -v
OPIS
Dyski twarde mogą być podzielone na jeden lub więcej log
icznych dysków zwanych partycjami. Podział ten jest
zapisany w tablicy partycji znajdującej się w sektorze 0
dysku.
W świecie BSD mówi się o tzw. "plastrach dyskowych" (`disk
slices') i "etykiecie dysku" (`disklabel').
Linux potrzebuje przynajmniej jednej partycji --
mianowicie partycji przeznaczonej na główny system plików.
Może używać plików i/lub partycji wymiany, ale te drugie
są bardziej wydajne. Tak więc, zazwyczaj używana jest
druga partycja linuksowa przeznaczona na partycję wymiany
(tzw. swap). Na komputerach o architekturze zgodnej z
Intelem, BIOS, używany do uruchamiania systemu, często ma
dostęp tylko do pierwszych 1024 cylindrów dysku. Z tego
powodu osoby mające duże dyski często tworzą trzecią par
tycję o rozmiarze kilku MB, zazwyczaj montowaną w katalogu
/boot, która przechowuje obraz jądra i kilka dodatkowych
plików potrzebnych w czasie uruchamiania systemu, żeby
mieć pewność, że te rzeczy są dostępne dla BIOS-u. Mogą
być różne przyczyny, związane z bezpieczeństwem, ułatwie
niem administrowania i tworzenia kopii zapasowych lub
testowaniem, żeby używać większej liczby partycji niż to
minimum.
fdisk (w pierwszej wersji jego wywołania) to obsługiwany z
pomocą menu program do działania na tablicy partycji dysku
twardego. Rozumie partycje DOS-owe oraz etykiety dysków
typu BSD lub SUN-a.
Urządzenie jest zwykle jednym z:
/dev/hda
/dev/hdb
/dev/sda
/dev/sdb
(/dev/hd[a-h] -- to dyski IDE, /dev/sd[a-p] -- dyski SCSI,
/dev/ed[a-d] -- dyski ESDI, /dev/xd[ab] -- dyski XT).
Nazwa urządzenia odnosi się do całego dysku.
Partycja to nazwa urządzenia, za którą następuje liczba.
Linux 2.0 11 czerwca 1998 1
FDISK(8) Podręcznik progrmisty linuksowego FDISK(8)
Na przykład, /dev/hda1 jest pierwszą partycją pierwszego
dysku twardego IDE w systemie. Dyski IDE mogą zawierać do
63 partycji, a dyski SCSI -- do 15. Zobacz także
/usr/src/linux/Documentation/devices.txt.
Etykieta dysku typu BSD/SUN może opisywać 8 partycji, z
których trzecia powinna być specjalną partycją oznaczającą
cały dysk. Partycji, która używa swojego pierwszego sek
tora (jak na przykład partycja wymiany) nie należy
umieszczać w cylindrze 0, ponieważ zniszczy to etykietę
dysku.
Etykieta dysku typu IRIX/SGI może opisywać 16 partycji, z
których jedenasta powinna być partycją całego "woluminu",
natomiast dziewiąta powinna być tzw. "nagłówkiem wolu
minu". Nagłówek woluminu także pokrywa całą tablicę par
tycji, tzn. zaczyna się w bloku zerowym i domyślnie
ciągnie się przez pięć cylindrów. Pozostałe miejsce w
nagłówku woluminu może być użyte przez wpisy głównych kat
alogów. Żadna partycja nie może nachodzić na nagłówek
woluminu. Także, nie należy zmieniać typu nagłówka wolu
minu, ani tworzyć na nim systemu plików, ponieważ
spowoduje to utratę tablicy partycji. Proszę używać tego
typu etykiety dysku tylko podczas pracy z Linuksem na kom
puterach IRIX/SGI lub podczas pracy z dyskami IRIX/SGI pod
Linuksem.
Tablica partycji typu DOS może opisać nieograniczoną
liczbę partycji. W sektorze 0 jest miejsce na opis 4 par
tycji (zwanych podstawowymi -- `primary'). Jedna z nich
może być partycją rozszerzoną; jest ona jakby pudełkiem
zawierającym partycje logiczne, których deskryptory można
znaleźć w wiązanej liście sektorów, z których każdy
poprzedza odpowiadającą partycję logiczną. Cztery podsta
wowe partycje, niezależnie od tego czy są obecne, czy nie,
otrzymują numery od 1 do 4. Numery partycji logicznych
zaczynają się od 5.
W tablicy partycji typu DOS początkowe przesunięcie (`off
set') i rozmiar każdej partycji przechowywany jest na dwa
sposoby: jako bezwzględna liczba sektorów (zapisywana na
32 bitach) i jako trójka Cylindry/Głowice/Sektory (Cylin
ders/Heads/Sectors) (zapisywana na 10+8+6 bitach). Pier
wszy zapis jest w porządku - przy 512-bajtowych sektorach
będzie działał aż do 2 TB. W przypadku drugiego zapisu
występują dwa małe problemy. Przede wszystkim pola C/H/S
mogą być wypełnione tylko wtedy, gdy znana jest liczba
głowic oraz liczba sektorów na ścieżce. Po drugie, nawet
jeżeli te liczby są znane, to te 24 bity, które są
dostępne, nie wystarczają. DOS używa tylko C/H/S, Windows
-- obu, a Linux nigdy nie używa C/H/S.
Jeśli jest to możliwe, fdisk automatycznie uzyska informa
cje o geometrii dysku. Niekoniecznie musi to być fizyczna
Linux 2.0 11 czerwca 1998 2
FDISK(8) Podręcznik progrmisty linuksowego FDISK(8)
geometria dysku (co więcej, nowoczesne dyski w rzeczy
wistości nie mają czegoś takiego jak fizyczna geometria, a
w każdym razie nie mają niczego, co mogłoby być opisane w
prostej postaci cylindry/głowice/sektory), lecz geometria,
której używa MS-DOS dla tablicy partycji.
Zazwyczaj wszystko idzie dobrze i nie ma żadnych prob
lemów, jeżeli Linux jest jedynym systemem na dysku. Jed
nakże, jeśli dysk będzie dzielony z innymi systemami oper
acyjnymi, to dobrym pomysłem jest utworzenie co najmniej
jednej partycji fdiskiem pochodzącym z innego systemu
operacyjnego. Linux, podczas uruchamiania, przegląda
tablicę partycji i stara się wywnioskować, jaka (fałszywa)
geometria dysku jest wymagana, żeby mógł dobrze współpra
cować z innymi systemami.
Gdy drukowana jest tablica partycji, dokonywane jest
sprawdzenie konsystencji wpisów tablicy. Sprawdzane jest,
czy fizyczne i logiczne punkty startowe i końcowe są takie
same, oraz czy partycja rozpoczyna się i kończy w grani
cach cylindrów (poza pierwszą partycją).
Niektóre wersje MS-DOS tworzą pierwszą partycję, która nie
rozpoczyna się na granicy cylindra, lecz na 2 sektorze
pierwszego cylindra. Partycje rozpoczynające się na cylin
drze 1 nie mogą rozpoczynać się na granicy cylindra, lecz
raczej nie powinno to sprawiać problemów, chyba że używasz
OS/2.
Funkcje sync() i ioctl() BLKRRPART są wywoływane (o ile
zmieniono tablicę partycji) przed wyjściem, kiedy tablica
partycji zostanie już zaktualizowana. Dawno temu było
konieczne przeładowanie systemu (reboot) po użyciu fdiska.
Teraz nie powinno być takiej potrzeby; co więcej, zbyt
szybkie przeładowanie systemu może spowodować utratę
jeszcze nie zapisanych danych. Proszę zauważyć, że zarówno
jądro, jak i dysk mogą buforować dane.
OSTRZEŻENIE DOS 6.x
Komenda FORMAT z DOS 6.x szuka informacji w pierwszym sek
torze obszaru danych partycji i traktuje je jako god
niejsze zaufania niż informacje z tablicy partycji.
Dosowy FORMAT oczekuje od dosowego FDISK-a, że ten
wyczyści pierwsze 512 bajtów obszarów danych przy każdej
zmianie rozmiarów. Dosowy FORMAT zajrzy do tych
dodatkowych danych nawet z flagą /U -- uważamy to za błąd
tych programów.
Tak więc używając cfdiska lub fdiska do zmiany rozmiaru
partycji dosowej, należy też użyć dd do wyzerowania pier
wszych 512 bajtów tej partycji przed użyciem dosowego FOR
MAT. Na przykład, po utworzeniu dosowej partycji programem
cfdisk, powinno się wykonać polecenie "dd if=/dev/zero
Linux 2.0 11 czerwca 1998 3
FDISK(8) Podręcznik progrmisty linuksowego FDISK(8)
of=/dev/hda1 bs=512 count=1", które zeruje pierwszych 512
bajtów partycji.
BĄDŹ NIEWYOBRAŻALNIE OSTROŻNY przy używaniu komendy dd,
gdyż mała pomyłka może spowodować zniszczenie wszystkich
danych z dysku.
Dla najlepszych wyników, zawsze powinieneś używać fdiska
specyficznego dla danego systemowi operacyjnemu. Na
przykład, partycje dosowe powinieneś tworzyć dosowym
FDISK-iem, a linuksowe -- linuksowym fdiskiem lub
cfdiskiem.
OPCJE
-b rozmiar_sektora
Określa rozmiar sektora dysku. Możliwe wartości są
następująca: 512, 1024 lub 2048. (Ostatnie jądra
znają rozmiar sektora. Proszę używać tej opcji
tylko dla starych jąder lub w celu nadpisania
wartości podanej przez jądro).
-l Drukuje tablice partycji dla podanych urządzeń i
kończy działanie. Jeżeli nie podano żadnych
urządzeń, to używane są urządzenia wymienione w
pliku /proc/partitions (o ile taki istnieje).
-s partycja
Wypisuje na standardowym wyjściu rozmiar partycji
(blokach).
-v Drukuje numer wersji fdiska i kończy działanie.
BŁĘDY
Istnieje kilka różnych programów *fdisk. Każdy z nich ma
swoje problemy i zalety. Prosimy wypróbować ich w
następującej kolejności: cfdisk, fdisk, sfdisk. (Istot
nie, cfdisk jest pięknym programem, mającym surowe wyma
gania co do tablic partycji, które akceptuje, tworzącym
tablice partycji wysokiej jakości. Należy go używać,
jeżeli tylko jest taka możliwość. fdisk jest programem
mającym wiele błędów, robiącym mętne rzeczy -- zazwyczaj
zdarza mu się dać sensowne wyniki. Jego pojedynczą zaletą
jest obsługa etykiet dysków typu BSD i innych nie-DOS-
owych tablic partycji. Należy go unikać, jeżeli tylko
jest taka możliwość. sfdisk jest programem tylko dla
hakerów -- interfejs użytkownika jest okropny, ale program
jest poprawniejszy od fdiska i potężniejszy od zarówno
fdiska, jak i cfdiska. Co więcej, może być używany niein
terakcyjnie).
Etykiety dysku typu IRIX/SGI nie są jeszcze obsługiwane
przez jądro. Co więcej, katalogi główkowe (header direc
tories) IRIX/SGI nie są jeszcze w pełni obsługiwane.
Linux 2.0 11 czerwca 1998 4
FDISK(8) Podręcznik progrmisty linuksowego FDISK(8)
Brak opcji "zapisz tablicę partycji do pliku".
ZOBACZ TAKŻE
cfdisk(8), parted(8), sfdisk(8).
Linux 2.0 11 czerwca 1998 5